Διαμεσολάβηση – ένας θεσμός στην υπηρεσία της παραγωγικότητας
άρθρο του Στέλιου Μαγουλά - από την εφημερίδα ΗΜΕΡΗΣΙΑ, αρ. φύλλου 19927, 29-30 Νοεμβρίου 2014
Η καθυστέρηση στην απονομή της δικαιοσύνης στην χώρα μας είναι ένα αδιαμφισβήτητο γεγονός. Η δικαιολογία της "ποιοτικής" δικαιοσύνης, την οποία προβάλλουν νομικοί κύκλοι, ως αντιστάθμισμα στην -εξαιρετικά- βραδεία διαδικασία διεκπαιρέωσης των υποθέσεων από το δικαιικό σύστημα, δεν ευσταθεί. Η δικαιοσύνη πρέπει ν' αποδίδεται σε εύλογο χρονικό διάστημα, διαφορετικά ο όρος "ποιοτική" δεν είναι δόκιμος. O παραδοσιακός τρόπος απονομής της δικαιοσύνης όπως τον γνωρίζαμε έως πρότινος, ήτοι προσφυγή των διαδίκων στα διοικητικά δικαστήρια για την επίλυση των διαφορών τους, δεν παράγει πλέον προστιθέμενη αξία για την κοινωνία μας, ιδιαίτερα για τις παραγωγικές τάξεις. Oι οικονομικές συνέπειες για μία οικονομική μονάδα, επί παραδείγματι, σε πάγια κόστη και απώλεια εσόδων, από το πάγωμα μίας επένδυσης επ' αόριστον σε αναμονή έκδοσης οριστικής δικαστικής απόφασης, είναι ανυπολόγιστες. Η επιχείριση, καθ' όλο το διάστημα της εκκρεμοδικίας, υποχρεούται ν' αναστείλει την επίμαχη δραστηριότητά και, σε ακραίες περιπτώσεις καθυστέρησης, στην προσπάθεια της να περιορίσει ή και να τερματίσει την οικονομική αιμορραγία, εξαναγκάζεται σε ματαίωση της επένδυσης με πιθανές συνέπειες την καταγραφή ζημίας, απώλεια ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος, απώλεια φήμης και πελατείας και πτώση μεριδίου αγοράς. Ολα τα προηγούμενα μετουσιώνονται σε μείωση κερδοφορίας και απώλεια θέσεων εργασίας.Την έλλειψη αποτελεσματικότητας στην απονομή της δικαιοσύνης ήρθε να καλύψει αρχικά ο νεοεισαχθείς στο δικαιικό μας σύστημα θεσμός της Διαμεσολάβησης σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις με τον νόμο 3898/2010.Εν τούτοις, πολλοί θ' αναρωτηθούν, γιατί να προτιμήσουν την Διαμεσολάβηση για την επίλυση της διαφοράς τους; και γιατί να εμπιστευτούν την υπόθεσή τους σ' ένα Διαμεσολαβητή; Ο Διαμεσολάβητής είναι ένα τρίτο, ανεξάρτητο, ειδικά εκπαιδευμένο και άρτια καταρτισμένο πρόσωπο, με υψηλά ηθικά πρότυπα, το οποίο λειτουργεί υπό ιδιαίτερα αυστηρούς κανόνες δεοντολογίας και έρχεται σε επικοινωνία με τα μέρη, από κοινού ή/και σε κατ' ιδίαν συναντήσεις, έχοντας ως στόχο την γεφύρωση των διαφορών των μερών και την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ των.Η Διαμεσολάβηση είναι μία εκούσια και άτυπη πλην όμως δομημένη διαδικασία, χαμηλού σχετικά κόστους, χωρίς τοπικούς ή χρονικούς περιορισμούς, με τους διάδικους να ελέγχουν πλήρως το αποτέλεσμα. Λαμβάνει χώρα σε ένα ιδιωτικό διακριτικό περιβάλλον, διαρκεί ελάχιστο χρόνο (1 - 1½ ημέρες) και διέπεται υπό αυστηρό καθεστώς εμπιστευτικότητας. Έρχεται δε σε πλήρη αντίθεση με την δημόσια, εξαιρετικά χρονοβόρα και κοστοβόρα δικαστική διαδικασία, η οποία είναι προσανατολισμένη στην ερμηνεία του γράμματος του νόμου και όχι στην απόδοση ουσιαστικού δικαίου, και έχει συνήθως απρόβλεπτο αποτέλεσμα για τους διάδικους, με τους τελευταίους να μην έχουν την δυνατότητα να επηρρεάσουν την έκβαση του αποτελέσματος. Τα διάδικα μέρη είναι και παραμένουν εχθροί, τόσο πριν την έναρξη της δικαστικής διαμάχης, όσο κατά την διάρκειά της, αλλά και μετά το πέρας αυτής, απλά διότι νικητής θα ανακηρυχθεί μόνον ο εις εκ των δύο στην αίθουσα του δικαστηρίου. Από αυτό το σημείο εκτυλίσσεται η ουσιαστική υπεροχή της Διαμεσολάβησης ως εναλλακτικός τρόπος -εξώδικης- επίλυσης μίας διένεξης. Ο έλεγχος των συμφερόντων και των δύο πλευρών και η ικανοποίηση αυτών στον μέγιστο βαθμό, σε συνδιασμό με το πνεύμα συνεργασίας και δημιουργικότητας που καλλιεργείται ανάμεσα στα μέρη, βοηθά στην επίτευξη βιώσιμης συμφωνίας και στην ανακήρυξη αμφoτέρων των μερών ως νικητές (win-win situation). Επιπροσθέτως, διατηρεί ζωντανή την δυνατότητα συνέχισης της σχέσης, στοιχείο με ιδιαίτερη βαρύτητα για την επιχειρηματική κοινότητα.Και για τους περισσότερο καχύποπτους, παρέχεται από τον νόμο η δυνατότητα κήρυξης της επιτευχθείσας συμφωνίας ως εκτελεστής. Μετά από όλα τα παραπάνω, υπάρχουν κάποιοι που δεν πιστεύουν ότι η Διαμεσολάβηση αξίζει μία ευκαιρία ν' αποδείξει την αποτελεσματικότητά της;